TOKHA LIVE
काठमाडौँ, १२ कात्तिक / राजधानी काठमाडौंको गुह्येश्वरी–गौरीघाट क्षेत्र यो वर्षको छठ पर्वमा भक्तजनले भरिएको थियो। लाखौँ श्रद्धालु अस्ताउँदो सूर्यलाई अर्घ्य दिन वाग्मती किनारमा भेला हुँदा छठघाट अभावले व्यवस्थापनमै चुनौती देखिएको छ।
श्री छठ पूजा समिति गौरीघाट–गुह्येश्वरीले यस वर्ष करिब छ सय छठघाट निर्माण गरेको भए पनि भक्तजनको चाप असाधारण भएपछि थप घाट आवश्यक भएको माग उठेको छ। समितिका अध्यक्ष अनिल सिंहका अनुसार भक्तजनको भीडले सहज पूजा व्यवस्थापनमा कठिनाइ आएको छ। “अर्को वर्ष कम्तीमा सात सय छठघाट बनाउनैपर्छ,” अध्यक्ष सिंहले भने, “वाग्मती समितिको कार्यालयअघिको नदी किनारमा दायाँबायाँ थप घाट बनाउन सकिन्छ।”
नेपाल टेलिकमको नेटवर्क सहजीकरण भ्यानका प्राविधिक विवरणअनुसार, छठको मुख्य दिन कात्तिक १० गते साँझ पाँच लाखभन्दा बढी भक्तजन गुह्येश्वरी–गौरीघाट क्षेत्रमा पुगेका थिए। विसं २०६२ मा समिति दर्ता हुँदा ३०–४० वटा मात्र छठघाटमा पूजा हुने र दुई–तीन सयजना भक्तजनमात्र जम्मा हुने अवस्थाबाट अहिले यो पर्व राजधानीकै ठूलो धार्मिक मेलामा रूपान्तरण भइसकेको छ।
पूर्वाधार र शौचालय अभावमा भक्तजनको गुनासो
लाखौँ मानिस नदी किनारमा बसेर सूर्यदेव र छठी माताको आराधना गर्दा पनि पूर्वाधार नहुँदा कठिनाइ भएको बर्तालु धम्मावती कुशवाह बताउँछिन्। “पूजा त मनदेखि गर्छौं, तर रातभर जागरण बस्दा शौचालय नहुँदा सास्ती पाइन्छ,” उनले भनिन्। भक्तजनहरूले धार्मिक पर्यटन प्रवर्द्धनसँगै शौचालय, प्रकाश र सरसफाइ सुविधामा सुधार गर्न माग गरेका छन्।
शुल्क विवाद र निःशुल्क घाट
समितिले एउटा छठघाटको लागि रु १,५०० शुल्क लिएर भक्तजनलाई उपलब्ध गराएको थियो। यसबारे केही बर्तालुहरूले गुनासो गरेका छन्। पशुपति क्षेत्र विकास कोषका निमित्त सदस्यसचिव सुभाषचन्द्र जोशीका अनुसार शुल्क समितिले उठाउने गरेको हो, कोषले केवल समन्वय गर्ने गर्छ।
“बाला चतुर्दशी वा अन्य पर्वमा शुल्क नलिने, तर छठमा किन?” भक्तजन श्यामसुन्दर राय प्रश्न गर्छन्। समितिले भने ३५ वटा घाट निःशुल्क उपलब्ध गराएको र पूजा सामग्री नकिन्न सक्ने भक्तजनका लागि सामग्रीको समेत व्यवस्था गरेको जनाएको छ।
बढ्दो सहभागिता : पहाडी र मुस्लिम समुदाय पनि सक्रिय
अघिल्ला वर्षमा छठ पूजामा पहाडी समुदायको सहभागिता एक प्रतिशतभन्दा पनि कम थियो। तर यस वर्ष २१ प्रतिशत पहाडी मूलका बर्तालुहरूले छठघाट दर्ता गरेर विधिपूर्वक पूजा गरेका छन्। मुस्लिम समुदायको पनि उल्लेखनीय उपस्थिति रहेको समितिको भनाइ छ। उनीहरू पनि श्रद्धा र संस्कारसँगै व्रतमा सहभागी हुँदै धार्मिक सद्भावको सन्देश फैलाइरहेका छन्।
वाग्मती किनारको सौन्दर्य र सुरक्षा
छठको अवसरमा गुह्येश्वरीदेखि गौरीघाटसम्मको वाग्मती किनार रंगीबिरंगी बत्ती र फूलले सजिएको थियो। यहाँको वातावरण भक्ति र संगीतले गुञ्जायमान बनेको थियो। मेलाको सुरक्षाका लागि सेना, जनपद र सशस्त्र प्रहरीसहित निजी सुरक्षा टोलीहरू खटाइएका थिए।
धार्मिक आस्था र विश्वास
छठ व्रत गरे मनले चिताएको पूरा हुने विश्वास सूर्यपुराण र महाभारतकालीन कथाहरूमा पाइन्छ। द्रौपदी र पाण्डवहरूले पनि सूर्यदेवको आराधना गरेर एक वर्षे अज्ञातवास सफल पारेको जनविश्वास रहिआएको छ।
गुह्येश्वरी–गौरीघाटमा छठको भीड हेर्दा यो पर्व केवल तराईको धार्मिक संस्कार होइन, सम्पूर्ण नेपालीको साझा आस्था र संस्कृतिको पर्व बन्दै गएको स्पष्ट देखिन्छ।
अध्यक्ष प्रकाशक तथा सम्पादक
सानुराज डंगोल
सूचना विभाग दर्ता प्रमाण पत्र नं- २३६५/
०७७-७८
